Cənubi Qafqaz — minilliklər boyu imperiyaların keçid nöqtəsi olmuş, mədəniyyətlərin, dillərin, dinlərin və xalqların qovuşduğu bir coğrafiyadır. Bu region tarixi baxımdan nə qədər zəngin və rəngarəng olsa da, siyasi və təhlükəsizlik baxımından daim mürəkkəb situasiyalarla üz-üzə qalmışdır. Bu mürəkkəbliyə baxmayaraq, Azərbaycan və Gürcüstan kimi iki qonşu ölkə uzun illərdir ki, sülh, əməkdaşlıq və qarşılıqlı etimada əsaslanan münasibətlər formalaşdıraraq, Cənubi Qafqazda sabitliyin aparıcı qüvvələrinə çevrilmişlər.
Azərbaycan və Gürcüstan arasında dostluq münasibətlərinin əsası təkcə müstəqillik illərində deyil, çox daha əvvəllərə – ortaq tarixə, ticarət yollarına, mədəni əlaqələrə və birgə yaşayış ənənələrinə söykənir. Hər iki xalq əsrlər boyu ticarət yollarında bir-birinə qonşuluq etmiş, mədəni və dini baxımdan bir-birinə hörmətlə yanaşmışdır. Məhz bu tarixi təməl üzərində 1990-cı illərin əvvəllərində müstəqillik qazandıqdan sonra Azərbaycan və Gürcüstan strateji tərəfdaşlıq istiqamətində sürətlə irəliləmişdir.
Sovet İttifaqının dağılmasından sonra hər iki ölkə müxtəlif çətinliklərlə üzləşdi: daxili siyasi qeyri-sabitlik, iqtisadi durğunluq və ərazi bütövlüyünə təhdidlər. Buna baxmayaraq, Azərbaycan və Gürcüstan öz dövlətçiliyini möhkəmləndirərək qarşılıqlı əməkdaşlığı prioritet elan etdilər. Hər iki ölkənin əsas məqsədi – Qərblə yaxın əlaqələr qurmaq, Avropa və Avroatlantik strukturlara inteqrasiya etmək, regionda təhlükəsizliyi təmin etmək idi. Bu məqsədlərə çatmaqda onların birgə fəaliyyəti mühüm rol oynadı.
Azərbaycan və Gürcüstan arasında iqtisadi əməkdaşlıq təkcə iki ölkə arasında deyil, həm də regional və qlobal sabitlik üçün mühüm rol oynayır. Bu əməkdaşlığın əsas sütunları aşağıdakılardır:
Bu layihələr yalnız iqtisadi dividendlər gətirmir, eyni zamanda bölgədə siyasi sabitliyin və təhlükəsizliyin təmin olunmasında mühüm rol oynayır. Çünki güclü iqtisadi əlaqələr müharibə və qarşıdurma ehtimallarını azaldır, xalqları və dövlətləri bir-birinə daha da yaxınlaşdırır.
Azərbaycan və Gürcüstan beynəlxalq təşkilatlarda daim bir-birini dəstəkləyir. Xüsusilə, GUAM (Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan, Moldova) formatında əməkdaşlıq iki ölkənin regional məsələlərdə ortaq mövqeyini ifadə edir. BMT, ATƏT, Avropa İttifaqı və digər beynəlxalq platformalarda da iki dövlət arasında yüksək səviyyəli koordinasiya mövcuddur.
Gürcüstan daim Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı Azərbaycanın mövqeyinə açıq şəkildə dəstək verib. Azərbaycan isə Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya məsələlərində beynəlxalq hüququn aliliyinə əsaslanan yanaşmasını müdafiə edib. Bu qarşılıqlı dəstək iki ölkənin siyasi münasibətlərini daha da möhkəmləndirir.
Azərbaycan və Gürcüstan arasında mədəni əlaqələr də daim inkişaf edir. İki ölkənin universitetləri arasında əməkdaşlıq proqramları mövcuddur. Hər il yüzlərlə azərbaycanlı tələbə Gürcüstanın ali təhsil müəssisələrində təhsil alır. Eyni zamanda mədəniyyət günləri, sərgilər, konsertlər və digər birgə tədbirlər xalqlar arasında əlaqələrin güclənməsinə xidmət edir.
Azərbaycanın Kvemo Kartli bölgəsindəki azərbaycanlı icma və Gürcüstandakı digər azsaylı xalqların hüquqları qorunur və bu, ölkələrarası harmoniyanın formalaşmasında mühüm amillərdən biridir. Bu amillər regionda etnik və dini müxtəlifliyin sülh və qarşılıqlı hörmət çərçivəsində mövcudluğunu təmin edir.
Azərbaycan və Gürcüstan regionda uzunmüddətli sülh və təhlükəsizliyin təmin olunmasına yönəlmiş təşəbbüslərin fəal iştirakçısıdır. Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra irəli sürdüyü “Sülh gündəliyi” Cənubi Qafqazda yeni əməkdaşlıq modelinin əsasını qoyur. Gürcüstan bu təşəbbüsü dəstəkləməklə bölgədə sabitliyin bərqərar olunmasına töhfə verir.
Azərbaycan və Gürcüstan yalnız coğrafi qonşular deyil, həm də ideoloji baxımdan ortaq dəyərlərə sahib strateji tərəfdaşlardır. Onlar təkcə siyasi və iqtisadi baxımdan deyil, eyni zamanda mədəni, sosial və diplomatik sahələrdə də bir-birini dəstəkləyir və tamamlayır.
Cənubi Qafqazın sabitliyi və təhlükəsizliyi üçün bu iki dövlətin əməkdaşlığı əvəzolunmazdır. Onların birgə fəaliyyəti sayəsində regionda münaqişələr yerini əməkdaşlığa verir, qarşıdurmalar isə dialoqla əvəz olunur. Sülh yalnız silahların susması deyil, xalqlar arasında körpülərin qurulmasıdır – və bu körpüləri Azərbaycan və Gürcüstan böyük məsuliyyətlə və uğurla inşa edirlər.
Günel Kərəmova,
Bakıxanov qəsəbəsi, 107 nömrəli tam orta məktəbin tarix müəllimi
