Prezident İlham Əliyev çıxışına qonaqları qədim Qəbələdə — Qafqaz Albaniyasının paytaxtı olmuş bu bölgədə — qarşılayaraq başladı və bu məkanın tarixi, simvolik əhəmiyyətini vurğuladı. O, qeyd etdi ki, təşkilata uğurla sədrlik etmiş Qırğızıstana təşəkkür etmək lazımdır.Prezidentin fikrincə, Türk Dövlətləri Təşkilatı artıq sadəcə regional əməkdaşlıq platforması deyil, geosiyasi arenada ciddi aktor kimi formalaşır.Ortaq milli-mədəni dəyərlərimizin, dilimizin, etnik köklərimizin Türk dünyasını birləşdirən əsas dayaqlar olduğunu o, xüsusi vurğuladı.Zirvə görüşünün tematik mövzusu “Regional sülh və təhlükəsizlik” olsa da, İlham Əliyev qeyd etdi ki, sülhün təminatı olmadan dayanıqlı inkişaf mümkün deyil. O, bildirdi ki, Naxçıvan Sazişi təşkilatın əsas müqaviləsi kimi sülh və təhlükəsizlik prinsipinin təminatçısıdır.
Prezident çıxışında Azərbaycan ilə Ermənistan arasında irəli sürülən sülh təşəbbüslərinə toxundu. O, Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan arasında paraflanmış sənədi önəmli addım saydı və ATƏT-in Minsk Qrupu ilə bağlı qərarları da regiondakı siyasi transformasiyalar kimi dəyərləndirdi.Hərbi əməkdaşlıq sahəsinə gəldikdə, Türkiyə ilə birgə təlimlərin sayını nümunə göstərdi və 2026-cı ildə TDT üzv ölkələrinin birgə hərbi təlimlərinin Azərbaycanda keçirilməsini irəli sürdü.O, bildirdi ki, hərbi güc dövlətlərin suverenliyi və təhlükəsizliyinin təminatıdır.Prezident İlham Əliyev çıxışında Türk dövlətləri arasında iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsini və inteqrasiyanın dərinləşdirilməsini vacib prioritet kimi təqdim etdi.
O, Azərbaycanın Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərində strateji rolunu xatırlatdı və bu mövqeyin regionda tranzit layihələrinin reallaşmasında önəmli rol oynadığını vurğuladı.İqtisadi əməkdaşlıq çərçivəsində Prezident bildirdi ki, Türk dövlətləri arasında indiyədək 20 milyard ABŞ dollarından çox sərmayə qoyulub.Qardaş ölkələrlə ortaq investisiya fondlarının yaradılması təşəbbüsü xüsusilə diqqət çəkdi.Azərbaycanın təşkilata dəstək məqsədilə Katibliyə 2 milyon ABŞ dolları ianə etdiyini də qeyd etdi.
Prezident İlham Əliyev Türkoloji Qurultayın 100 illiyinin qeyd edilməsini, bu yubileyin TDT çərçivəsində də qeyd edilməsinin vacibliyini təklif etdi.O, ortaq tarix və mədəniyyətin Türk dünyasını birləşdirən qüvvə olduğunu xüsusi vurğuladı. Həmçinin, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun yenidən qurulmasında qardaş ölkələrin dəstəyinə təşəkkür etdi. Məsələn, özbək, qazax, qırğız və türkmən qardaşların Azərbaycana müxtəlif sahələrdə yardımları – məktəblər, mədəniyyət mərkəzləri, ibadət yerinin inşası — prezident tərəfindən xatırladıldı.O, çıxışı zamanı yerinə yetirilən layihələrdən də danışdı: Türkiyənin şirkətlərinin körpü və yollar, macarlərin Cəbrayılda məktəb tikintisi və Türkmənistan tərəfindən Füzuli məscidinin təməl qoyulması kimi hədiyyələr xüsusi qeyd edildi.
Prezident İlham Əliyev çıxışının sonunda Zirvə Görüşünün qərarlarının Türk Dövlətləri Təşkilatının mövqeyini daha da gücləndirəcəyinə inamını ifadə etdi. O, birliyin dərinləşdirilməsi, xalqların rifahı və təhlükəsizliyi istiqamətində atılacaq addımlara çağırdı.O, çıxışını Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərində atılan sülh addımlarını və qardaş ölkələrə təşəkkürünü yenidən səsləndirdi, həmçinin layihələrdə dəstək verən tərəfdaşlara minnətdarlığını bildirdi.
Nəticə olaraq, Prezident İlham Əliyevin Qəbələdəki çıxışı Türk dünyasında birliyin, strateji əməkdaşlığın və regional sabitliyin əsas baza prinsipləri ətrafında qurulmuşdu. O, həm təhlükəsizlik, həm iqtisadi inteqrasiya, həm mədəni bağlar, həm də infrastruktur layihələri yönündə konkret vizion və təşəbbüslər ortaya qoydu. Bu çıxış, Türk Dövlətləri Təşkilatının gələcək strategiyasının istiqamətlərini formalaşdırmaq baxımından önəmli rol oynadı.
Murad Zeynalov
Yeni Azərbaycan Partiyası,Məsləhətçi
