Erməni millətçilərinin uzun illər ərzində formalaşdırdığı “Böyük Ermənistan” ideyası tarixi həqiqətlərə əsaslanmayan bir mifdir. Bu iddianın kökləri XIX əsrdən başlayaraq erməni siyasi dairələrinin yaydığı təbliğata dayanır. Qonşu xalqların ərazilərini erməniləşdirmək və süni tarixi iddialarla geniş torpaq iddiaları irəli sürmək bu siyasətin əsasını təşkil edir. Ermənilər özlərinin qədimdən bəri böyük bir dövlətə sahib olduqlarını iddia etsələr də, tarix boyu belə bir dövlətin mövcud olduğuna dair real sübutlar yoxdur.
Bu ideyanın həyata keçirilməsi üçün erməni dairələri müxtəlif zamanlarda müxtəlif üsullardan istifadə ediblər. Xüsusilə XX əsrin əvvəllərində Osmanlı və Azərbaycan torpaqlarında separatizm siyasəti yürüdərək kütləvi qırğınlar törədiblər. 1918-ci ilin mart hadisələri bu siyasətin bir parçası kimi tarixə düşüb. Həmçinin, 1988-ci ildən etibarən Ermənistanın azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə aparması bu iddiaların nə qədər təhlükəli olduğunu bir daha sübut edir.
Beynəlxalq aləmdə “Böyük Ermənistan” ideyasının qəbul olunması üçün erməni lobbisi saxta sənədlər, qondarma tarix və təhrif edilmiş faktlardan istifadə edir. Bir çox hallarda beynəlxalq təşkilatlarda bu iddialar tənqid edilsə də, bəzi ölkələrin siyasi maraqları bu təbliğatın yayılmasına şərait yaradır. Azərbaycan və Türkiyə isə bu saxta iddiaların qarşısını almaq üçün daim tarixi həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırır.
“Erməni soyqırımı” adı altında təhrif edilmiş hadisələrin yayılması, əslində, “Böyük Ermənistan” mifinin bir parçasıdır. Ermənistan hökuməti və diasporu bu mövzuya siyasi kontekst qazandıraraq beynəlxalq arenada uydurma narrativlər formalaşdırmağa çalışır. Halbuki, bu hadisələrin obyektiv araşdırılması üçün tarixi mənbələr və arxivlər açıq şəkildə dəyərləndirilməlidir.
“Böyük Ermənistan” ideyası sadəcə erməni şovinist dairələrinin imperialist xəyallarından ibarət olan bir konsepsiyadır. Tarixi saxtalaşdırmaq və qonşu xalqların torpaqlarına göz dikmək bu ideyanın tərkib hissəsidir. Lakin bu ideyanın reallaşması qeyri-mümkündür, çünki tarix həqiqətlərin üzərində qurulur, miflər üzərində yox.
Kamran Mustafayev,
YAP Xəzər rayon təşkilatının məsləhətçisi
