Sovet imperiyası dövrü Azərbaycan dilinin qarşısında ən çətin sınaqlardan biri oldu. Sovet sisteminin məqsədi təkcə siyasi müstəqilliyimizi məhdudlaşdırmaq deyil, həm də mədəniyyətimizi və kimliyimizi zəiflətmək idi. Bu dövr ərzində dilimiz, hər şeydən əvvəl, sosial və siyasi bir təzyiq altında idi. Sovet hakimiyyəti ölkə ərazisindəki millətlərə qarşı assimilyasiya siyasətini həyata keçirərək, onların dil və mədəniyyətlərini məhdudlaşdırmağa çalışırdı. Azərbaycan dilinə olan bu təzyiqlər həm dövlət səviyyəsində, həm də gündəlik həyatda özünü göstərirdi.
Xüsusilə 1930-cu illərdən başlayaraq, Azərbaycan dilinə qarşı sistemli təhdidlər başlandı. Həmin dövrdə dilin sovet sisteminin tələblərinə uyğunlaşdırılması məqsədilə bir çox əhəmiyyətli dəyişikliklər həyata keçirildi. Leksikada yad təsirlərin artması, Azərbaycan dilinin zənginliyinin azalması və tərbiyə sisteminin başqa dillərin təbliği ilə istiqamətləndirilməsi xalqın milli kimliyini təhdid edirdi. Bu çətin şəraitdə, xalqımızın dilinə, mədəniyyətinə və milli varlığına sahib çıxmaq, çox böyük fədakarlıq tələb edirdi.
Bu mübarizədə Heydər Əliyevin rolu əvəzsizdir. Ulu Öndər, sovet dövründə də, Azərbaycan dilini qorumağa, onun hüquqlarını bərpa etməyə çalışmış, bu məqsədlə çox ciddi addımlar atmışdır. 1969-cu ildə Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinə rəhbərlik etməyə başlayan Heydər Əliyev, ölkədə dil məsələlərini birbaşa gündəmə gətirdi. Onun rəhbərliyi ilə 1970-ci illərdə dilin saflığını qorumağa yönələn bir sıra tədbirlər həyata keçirildi.
1978-ci ildə, Ulu Öndərin rəhbərliyi ilə Azərbaycan SSR Konstitusiyasına, Azərbaycan dilinin dövlət dili statusu alması ilə bağlı maddə daxil edildi. Bu, tarixdəki ən mühüm addımlardan biri oldu. Heydər Əliyev həmin dövrdə bir çox ziyalıları və xalqı bu mübarizəyə səfərbər etdi. O, Azərbaycan dilinin təhsil və mədəniyyət sahələrində möhkəmlənməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirdi. Onun bu fədakarlığı, dilimizin təməlini möhkəmləndirərək, xalqımızın milli birliyinin və azadlıq mübarizəsinin əsasını qoydu.
Müstəqillik dövründə də Heydər Əliyev, Azərbaycan dilinə olan bu sevgi və bağlılığı daha da gücləndirdi. 1995-ci ildə qəbul edilən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında Azərbaycan dilinin dövlət dili olaraq tanınması, ölkənin gələcəyinə yönələn ən mühüm addımlardan biri oldu. Eyni zamanda, dilin təbliği ilə bağlı müxtəlif layihələr həyata keçirildi. 2001-ci ildən başlayaraq 1 avqust tarixi, Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü kimi qeyd olunmağa başlandı.
Bu siyasət, Azərbaycan dilinin inkişafını və qorunmasını təmin edərək, onu gələcək nəsillərə çatdırmağı hədəfləyirdi. Ulu Öndərin irsi, Prezident İlham Əliyev tərəfindən böyük inamla davam etdirildi. Bu gün, Azərbaycan dili yalnız ölkə daxilində deyil, dünya miqyasında da tanınan bir dil olaraq inkişaf edir. Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi islahatlar nəticəsində, Azərbaycan dili qlobal arenada daha da güclənib və dünyadakı 50 milyon insan üçün ana dilinə çevrilib.
Nəticə etibarilə, Sovet dövrünün yaratdığı çətinliklərə baxmayaraq, Heydər Əliyevin fəal müdaxiləsi və liderliyi sayəsində Azərbaycan dili öz statusunu bərpa edərək xalqın ruhunu yaşatmağa davam etdi. Bu, yalnız dilin deyil, xalqın milli kimliyinin də qorunmasına xidmət edən bir hərəkat oldu. Ulu Öndərin bu uğurlu siyasəti sayəsində, Azərbaycan dilinin gələcəyi hər keçən gün daha parlaq və müstəqil bir şəkildə inkişaf edir.
Tağıyeva Vüsalə
Yeni Azərbaycan Partiyasının fəalı
