Azərbaycanda Türkiyənin hərbi baza məsələsi strateji və geopolitik müstəvidə vacib bir mövzu olaraq diqqət mərkəzindədir. Bu məsələ Azərbaycanın təhlükəsizlik maraqları, regional sülh və sabitlik siyasəti, eyni zamanda, Türkiyə ilə olan hərbi-strateji əməkdaşlıq çərçivəsində qiymətləndirilir. Azərbaycanın müstəqilliyini qazandığı ilk illərdən etibarən Türkiyə ilə dostluq və strateji tərəfdaşlıq əlaqələri qurulmuşdur. Bu münasibətlər, xüsusilə, 2020-ci ildəki İkinci Qarabağ Müharibəsindən sonra daha da güclənmişdir. Müharibədən sonra Türkiyənin Azərbaycanda hərbi bazasının qurulması ilə bağlı təkliflər və müzakirələr gündəmə gəlmişdir. Bu, həm iki ölkənin hərbi əməkdaşlığını möhkəmləndirmək, həm də regionda sülhü təmin etmək məqsədinə xidmət edə bilər. Türkiyənin hərbi bazasının yaradılması müxtəlif strateji üstünlüklər təmin edə bilər. İlk növbədə, Azərbaycanın müdafiə qabiliyyətini artırmaq üçün mühüm rol oynaya bilər. Eyni zamanda, regiondakı digər aktorların təsirini balanslaşdırmaq və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qorumaq baxımından bu baza vacib ola bilər. Türkiyənin NATO üzvü olması da bu qərarın Qərb ölkələri ilə inteqrasiyada əhəmiyyətli bir addım olmasını təmin edə bilər. Digər tərəfdən, hərbi baza məsələsi bəzi suallar və narahatlıqlar doğura bilər. İran və Rusiya kimi qonşu ölkələr, Türkiyənin hərbi iştirakının artmasını öz maraqlarına təhdid kimi görürlər. Bu səbəbdən, hərbi bazanın yaradılması beynəlxalq münasibətlərdə balanslı addımlar tələb edir. Azərbaycanın rəsmi mövqeyi, indiyə qədər, Türkiyə ilə hərbi əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsini dəstəkləmək olsa da, hərbi baza ilə bağlı konkret qərarlar açıqlanmamışdır. Bununla yanaşı, iki ölkə arasında birgə hərbi təlimlər, müdafiə sənayesində əməkdaşlıq və strateji layihələr davam edir. Şuşa Bəyannaməsi də bu əməkdaşlığın dərinləşdiyini göstərir. Sonda qeyd etmək lazımdır ki, Türkiyənin Azərbaycanda hərbi baza qurması yalnız hərbi-strateji deyil, eyni zamanda, siyasi və iqtisadi nəticələr də doğura bilər. Bu qərar Azərbaycanın suverenliyi və Türkiyə ilə olan dostluq münasibətləri fonunda, regiondakı bütün tərəflər üçün diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Belə bir addım, Azərbaycanın regional liderliyini gücləndirə və Cənubi Qafqazda sülhə töhfə verə bilər.
İsmayıl Nağızadə,
YAP-ın gənc fəalı
