Amnistiyanın şamil olunacağı şəxslər anlayışı hüquqi normalarla müəyyənləşdirilən, lakin eyni zamanda humanist yanaşmanı əks etdirən geniş bir çərçivəni əhatə edir. Bu mexanizm fərdi məsuliyyətlə ictimai maraqlar arasında tarazlıq yaratmaq məqsədi daşıyır. Amnistiya cəzanın mahiyyətinə yenidən baxılmasını təmin edərək, hüquqi sistemdə mərhəmət prinsipinin praktik ifadəsinə çevrilir.
Adətən bu kateqoriyaya az ağır və ya böyük ictimai təhlükə törətməyən əməllərə görə məhkum edilmiş şəxslər daxil edilir. Eyni zamanda cəzasının müəyyən hissəsini çəkmiş, davranışı ilə islah olunduğunu sübut edən şəxslər də bu prosesdən yararlana bilirlər. Bu yanaşma hüququn yalnız cəzalandırıcı deyil, tərbiyəedici funksiyasını ön plana çıxarır.
Amnistiya sosial baxımdan daha həssas qrupları da nəzərə alan mexanizmdir. Müəyyən hallarda azyaşlı övladı olanlar, yaşlı şəxslər və ya sağlamlıq vəziyyəti xüsusi diqqət tələb edən məhkumlar bu çərçivədə qiymətləndirilir. Bu cür yanaşma dövlətin sosial məsuliyyətini və insan amilinə verdiyi dəyəri aydın şəkildə göstərir.
Nəticə etibarilə, amnistiyanın şamil olunduğu şəxslər dairəsi hüquqi meyarlarla yanaşı, ictimai fayda və humanist prinsiplər əsasında formalaşdırılır. Bu mexanizm cəmiyyətə reinteqrasiya imkanlarını genişləndirərək, sosial sabitliyin möhkəmlənməsinə xidmət edir. Hüquqi qərarın humanitar məzmunla tamamlanması isə dövlət idarəçiliyində balanslı yanaşmanın bariz nümunəsidir.
Turan Zeynalzadə,
YAP Xəzər rayon təşkilatının fəalı
