Azərbaycan üçün COP29a ev sahibliyi etmək həm diplomatik uğurdur, həm ölkənin ekoloji və yaşıl enerji niyyətlərini beynəlxalq gündəmə çıxarmaq üçün imkan deməkdir. Prezidentin çıxışında bu mövzu öz strateji yerini almışdır. Azərbaycan COP29a ev sahibliyi etmişdir, burada iqlim fəaliyyətinin, yaşıl keçidin və maliyyə ədalətinin təmini istiqamətində önəmli nəticələr əldə olunmuşdur. Bu, Azərbaycan dövlətinin iqlim siyasətində aktiv rolunu və beynəlxalq aləmdə nüfuzunu vurğulamaq niyyətidir. COP29 zamanı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfi qəbul edilmişdir və bu, qlobal iqlim maliyyəsinin dönməsində tarixi mərhələ kimi qiymətləndirilir. Bu hədəf çərçivəsində, inkişaf etmiş ölkələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim maliyyəsi transferi məbləğinin 2035-ci ilə qədər ildə ən az 300 milyard ABŞ dollarına çatdırılması nəzərdə tutulur. COP29 zamanı, Paris Sazişinin Maddə 6 çərçivəsində karbon bazarlarına dair uzun müddət gözlənilən çərçivə yekunlaşdırılmışdır. Bu, karbon bazarlarının tam işlək hüquqi rejim almasını hədəfləyir. Beləliklə, iqlim siyasətinin əsas mexanizmlərindən biri olan karbon ticarəti sistemi daha operativ formaya gəlmiş olur. COP29 çərçivəsində İtki və Zərərə Cavab Fondu tam fəaliyyətə keçməsi üçün əsas razılaşmalar imzalanmışdır. Bu, iqlim dəyişikliklərindən daha çox təsirlənən və həssas vəziyyətdə olan icmalara dəstək vermək məqsədini daşıyır. Prezident çıxışında həmçinin vurğulamışdır ki, yaşıl keçidə məqsədlər qoyularkən həmin məqsədlərin reallıqla uyğun olması vacibdir – yəni ölkələrin götürdükləri öhdəliklər mümkün icra potensialı nəzərə alınmalıdır. Bu fikirlər əsasında Prezident COP29un Azərbaycan üçün yalnız ev sahibliyi yox, həm də strategiya və göstərici irəli sürmə platforması olduğunu ifadə etmişdir.
Ev sahibliyi statusu Azərbaycana beynəlxalq platformalarda aktiv rol almaq imkanı verir. Bu, diplomatiya, elm, enerji və iqlim əməkdaşlığı sahələrində yeni əlaqələr yaratmaq üçün fürsətdir. Bakı Maliyyə Hədəfi ilə Azərbaycan iqlim maliyyəsi sahəsində qlobal gündəm yaratmağa çalışır. Bu, həm ölkəyə, həm də digər inkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə resurslarının artırılması yönündə tərəfdaşlıq təklif edir. COP29 çərçivəsində İtki və Zərərə Cavab Fondunun fəaliyyətə keçməsi, inkişaf etməkdə olan və iqlim dəyişmələrinə məruz qalan ölkələrə dəstək verilməsi Azərbaycan üçün diplomatik və humanitar missiyadır. Azərbaycan neft və qaz ölkəsidir, lakin Prezidentin çıxışında realist yanaşma, balanslı keçid və enerji diversifikasiyası mesajı verilir. COP29 bu mesajı beynəlxalq aləmdə möhkəmləndirir.
Bu tip beynəlxalq tədbirlər, xüsusən iqlim sammitləri, həm böyük fürsətlər, həm də ciddi çağırışlar daşıyır. Prezident İlham Əliyevin BMT Baş Assambleyasındakı çıxışı COP29a ev sahibliyi mövzusunu strateji dildə təqdim etdi. Bu, yalnız beynəlxalq tədbir deyil, həm də Azərbaycanın iqlim diplomatiyasında mövqeyini möhkəmləndirmə vasitəsidir.
YAP Xəzər rayon təşkilatının məsləhətçisi
Siyasət Həsənov
