Prezident İlham Əliyevin COP29 çərçivəsində etdiyi çıxış Azərbaycanın qlobal iqlim problemlərinin həllində, xüsusilə inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinə dəstək baxımından oynadığı fəal rolu bir daha nümayiş etdirdi. Bu çıxış, Azərbaycanın beynəlxalq siyasətdə bərabərlik və ədalət prinsiplərinə sadiqliyini vurğulamaqla yanaşı, dünya iqlim siyasətindəki strateji mövqeyini də gücləndirdi.
İqlim dəyişmələri ilə mübarizədə kiçik ada dövlətlərinin üzləşdiyi problemlər qlobal miqyasda ekzistensial təhlükələr olaraq qəbul edilir. Prezident İlham Əliyev çıxışında bu məsələləri ön plana çəkərək, xüsusilə artan dəniz səviyyəsi, sərt iqlim şərtləri və biomüxtəlifliyin pozulması kimi problemlərin həmin ölkələrin mövcudluğunu təhdid etdiyini vurğuladı. Bu çətinliklərin həlli üçün beynəlxalq ictimaiyyətin, xüsusilə də keçmiş müstəmləkə ölkələrinin, maliyyə və texniki dəstəyi artırmasının vacibliyi qeyd edildi. Azərbaycanın bu sahədəki təşəbbüsləri, həmçinin COP29 çərçivəsində qəbul olunan Bakı Kommünikesi kimi sənədlər, qlobal iqlim siyasətinə real töhfələr verir.
Azərbaycanın kiçik ada dövlətlərinə dəstəyi sadəcə bəyanatlarla məhdudlaşmır, həm də konkret layihələr və təşəbbüslərlə həyata keçirilir. Bu ölkələrə göstərilən maliyyə yardımları, təhsil sahəsindəki imkanların artırılması və humanitar yardımlar Azərbaycan diplomatiyasının humanitar aspektlərini bir daha ortaya qoyur. Azərbaycanın universitetlərində onlarla kiçik ada dövlətindən tələbələrin təhsil alması, həmçinin təqaüd proqramlarının genişləndirilməsi, ölkənin bu dövlətlərlə əlaqələrini daha da möhkəmləndirir. Bundan əlavə, fəlakətlərə məruz qalmış ölkələrə yardım göstərilməsi və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşma layihələrinin dəstəklənməsi Azərbaycanın qlobal həmrəyliyə verdiyi əhəmiyyətin bariz nümunəsidir.
Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövründə inkişaf etməkdə olan ölkələrə, o cümlədən kiçik ada dövlətlərinə göstərdiyi yardımlar, beynəlxalq səhnədə ədalətli münasibətlərin formalaşmasına mühüm töhfələr verir. Prezident İlham Əliyev çıxışında, bu dövlətlərin səsinin beynəlxalq arenada daha çox eşidilməsi üçün görülən tədbirləri xüsusi vurğuladı. Bu tədbirlər arasında, iqlim maliyyəsinin əlçatanlığı, İtki və Zərərə Cavab Fondu çərçivəsində əldə olunan irəliləyişlər və Azərbaycan ilə Tonqa arasında imzalanmış Birgə Bəyannamə kimi təşəbbüslər yer alır. Eyni zamanda, Azərbaycan Millətlər Birliyinin kiçik ada dövlətlərindəki layihələrini dəstəkləmək üçün ciddi maliyyə resursları ayıraraq, bu ölkələrin davamlı inkişafını təmin etməyə çalışır.
Fransanın və digər müstəmləkəçi ölkələrin iqlim dəyişikliyinin təsirinə məruz qalan ərazilərdəki siyasəti də çıxışda ətraflı tənqid olundu. Fransa Polineziyasında və Yeni Kaledoniyada aparılan nüvə sınaqları nəticəsində baş verən ekoloji fəlakətlər, həmçinin həmin ərazilərdə insan hüquqlarının pozulması beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırıldı. Prezident İlham Əliyev, bu ərazilərdə baş verən hüquq pozuntularını və iqlim dəyişikliklərinin təsirini qeyd etməklə, böyük dövlətlərin ikili standartlarını açıq şəkildə tənqid etdi. Bununla yanaşı, Azərbaycan, öz nümunəsi ilə qlobal iqlim siyasətində konstruktiv yanaşmanın mümkünlüyünü nümayiş etdirir.
Prezident İlham Əliyevin çıxışı Azərbaycanın beynəlxalq əməkdaşlıqda liderlik mövqeyini bir daha təsdiqləyir. Ölkənin həm qlobal iqlim siyasətinə, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrin hüquqlarının müdafiəsinə verdiyi dəstək, Azərbaycanın beynəlxalq miqyasda ədalət və bərabərlik prinsiplərini təşviq etdiyini göstərir. Bu yanaşma həm Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu artırır, həm də dünyada daha davamlı və ədalətli bir gələcək qurmağa töhfə verir.
Əli Hüseynov,
YAP-ın fəalı
