COP29 iqlim diplomatiyasının dönüş nöqtəsi ola bilər. Bu tədbir iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizəni daha da gücləndirmək, qlobal əməkdaşlığı və maliyyə dəstəklərini artırmaq, texnoloji yenilikləri təşviq etmək və dünya ölkələri arasında daha bərabər əməkdaşlıq yaratmaq üçün əhəmiyyətli bir mərhələ təşkil edir. COP29-da qəbul edilən qərarlar gələcəkdə qlobal iqlim siyasətinin əsas yönünü müəyyən edə bilər. İqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə sahəsində əldə edilən uğurlar yalnız dövlətlərarası əməkdaşlıqla mümkün olacaqdır və bu cür əməkdaşlığın inkişafı, gələcək nəsillərin daha yaşanılası bir dünya dərk etmələri üçün vacibdir.
Ölkəmizdə COP29 noyabrın 11-dən 196 ölkədən gəlmiş və qeydiyyatdan keçmiş 76 min iştirakçısı ilə qlobal iqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə dair müzakirələrlə irəliləyərək kiçik zamanda böyük hədəfinə çatdı.
İqlim dəyişiklikləri XXI əsrin ən böyük qlobal problemlərindən biri olaraq, dünya ölkələrinin iqtisadiyyatını, sosial strukturlarını və ekosistemlərini ciddi şəkildə təhdid edir. Bu fenomenin qarşısının alınması üçün beynəlxalq səviyyədə görülən tədbirlər iqlim diplomatiyasının əsasını təşkil edir. Son illərdə dünyanın müxtəlif ölkələri bu problemlə mübarizə aparmaq üçün birləşərək müxtəlif iqlim sammitləri və konfransları təşkil etmişdir. Bunlardan biri də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) iqlim dəyişiklikləri üzrə çərçivə konvensiyası çərçivəsində təşkil edilən Konfransın 29-cu iclası – COP29-dur. Bu məqalədə COP29-un iqlim diplomatiyasındakı roluna və bunun qlobal iqlim siyasətinə necə təsir edəcəyinə dair geniş bir baxış təqdim ediləcəkdir.
Bu tədbir iqlim diplomatiyasının bir dönüş nöqtəsi ola bilər, çünki qlobal iqlim siyasətində daha çox əməkdaşlıq və hədəf qoyma, həmçinin müvafiq tədbirlərin yerinə yetirilməsi üzərində daha çox diqqət yetiriləcəkdir. COP29 həmçinin inkişaf etməkdə olan ölkələrin və inkişaf etmiş ölkələrin arasında bərabərlik və ədalət prinsipləri əsasında iqlim maliyyələşdirməsinin təşviq edilməsi istiqamətində böyük bir fürsət təqdim edir.
İqlim diplomatiyasının tarixi müxtəlif ölkələrin bir araya gəlməsi ilə formalaşmışdır. COP konfransları, dövlətlər və qeyri-hökumət təşkilatları üçün iqlim dəyişikliklərinin qarşısının alınması və uyğunlaşma tədbirlərinin müzakirə edilməsi üçün mühüm platformadır. Bununla yanaşı, iqlim diplomatiyasının əsas istiqamətləri, ölkələrin qarşılıqlı təcrübə paylaşması və yeni beynəlxalq müqavilələrin hazırlanması ilə müəyyən edilmişdir.
COP29 iqlim diplomatiyasının növbəti mərhələsini təmsil edəcəkdir, çünki bu konfransda, qarşıya qoyulmuş hədəflərə çatmaq üçün konkret siyasət və təhlillərin təqdim olunacağı gözlənilir. İqlim dəyişikliklərinə qarşı mübarizə sahəsində tərəflər arasında əməkdaşlıq, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrin dəstəklənməsi məsələsi mühüm yer tutur. Bu, iqlim diplomatiyasının davamlılıq və bərabərlik prinsipinə əsaslanmasını təmin edəcəkdir.
İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində yeni texnologiyaların və innovativ həllərin inkişafı böyük əhəmiyyət daşıyır. COP29-da iqlim dəyişikliklərinə qarşı mübarizə və uyğunlaşma sahəsində yeni texnoloji həllərin təqdim edilməsi və bu texnologiyaların inkişaf etməkdə olan ölkələrə tətbiq edilməsi üçün müvafiq müzakirələr aparılacaqdır. Əlavə olaraq, bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı və karbon tullantılarının azaldılması ilə bağlı texnoloji təşəbbüslərin təşviq olunması gözlənilir.
COP29 yalnız iqlim məsələlərini deyil, həm də beynəlxalq siyasət və geosiyasi məsələləri əhatə edən bir platforma ola bilər. Qlobal iqlim diplomatiyasının inkişafı, müxtəlif dövlətlərin iqlim siyasətini və milli maraqlarını təhlil etməyi tələb edir. Bu, xüsusilə inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında balansın təmin edilməsi və qlobal ədalət prinsiplərinə uyğun qərarların qəbul olunması baxımından əhəmiyyətlidir.
Ülviyyə Aslanova,
Sabunçu qəsəbəsi, 170 saylı tam orta məktəbin Direktoru
